پژوهشي درباره تعزيه؛ هنر تعزيه و کارکرد لباس در شبيه خواني
تاریخ انتشار: ۲۲ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۶۰۴۳۰۶
خبرگزاري آريا - از مجموع پوشش تعزيه‌خوانان مي‌توان دريافت که لباس اوليا سبز و سياه و گاه سفيد، و لباس اشقيا سرخ بوده است.
به گزارش جام نيوز، تعزيه به معناي متعارف، نمايشي است که در آن واقعهٔ کربلا به دست افرادي که هر يک نقشي از شخصيت‌هاي اصلي را بر دوش دارند، نشان داده مي‌شود.
تعزيهٔ امروز
هنر تعزيه، در طول زمان تغييراتي را به خود ديده‌است اما هنوز هم جزو اصيل‌ترين و پرسابقه‌ترين هنرهاي ايراني و اسلامي مردمان ايران است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در استانهاي مختلف ايران از شمالي‌ترين شهرهاي خراسان و آذربايجان تا جنوبي‌ترين شهرهاي سيستان و اهواز از پهنهٔ کوير تا حاشيه‌هاي زاگرس و البرز و از درياي خزر تا خليج فارس، در ايام ماه محرم، تعزيه برگزار مي‌شود.
نسخه‌هاي اشعار اين نمايش مذهبي در سراسر ايران تفاوت کمي با هم دارند.
مردم از اول ماه محرم همه‌ساله به مناسبت سالروز اين واقعه، در شهرها و روستاهاي ايران، مساجد و تکايا را با قالي و قاليچه آذين مي‌بندند و ديوارها و منبر را سياه‌پوش مي‌کنند. تا چند سال قبل، شبيه‌خواني و تعزيه‌خواني از هفتم محرم در ميادين و صحن حياط حسينيه‌ها و تکايا در شهرستان‌ها معمول بود.
شبيه‌خوان‌ها که براي اين کار تعليم يافته بودند، کار خود را با طبل، شيپور و کرنا در محل تعيين‌شده آغاز مي‌کردند. مردان از يک سو و زنان از سوي ديگر، کم‌کم جمع مي‌شدند و به تماشاي مراسم شبيه‌خواني و تعزيه‌خواني مي‌ايستادند. معمولاً يک يا چند ريش‌سفيد، مأموريت راهنمايي مردم و حفظ نظم محيط برگزاري تعزيه را بر عهده داشتند.
شبيه‌خوان‌ها هر روز يکي از وقايع کربلا را نشان داده و شبيه‌خواني مربوط به آن را نمايش مي‌دهند. بازيگران نيز معمولاً نقش خود را از روي نوشته‌هايي که دارند مي‌خوانند و نقش‌ها را به‌ترتيب اجرا مي‌کنند. شبيه‌خوان‌ها در سؤال و جواب‌ها تناسب آوايي را رعايت مي‌کنند؛ مثلاً اگر حسين يا ابوالفضل عباس سؤال و جوابي رد و بدل کنند و حسين‌بن علي سؤالي را با شور و حال خاصي بپرسد، عباس نيز پاسخ او را با تناسب و آهنگين مي‌دهد.
البته مخالف‌خوان‌ها و اشقياخوان‌ها، شعرها را با صداي بلند و بدون تحرير مي‌خوانند و حالتي پرخاش‌گرانه دارند. تعزيه‌نامه نيز به عنوان يکي از اصلي‌ترين متن‌هاي شبيه‌خواني در اختيار تعزيه‌خوانان قرار دارد. تعزيه‌نامه، متني است که تعزيه‌گردان براي اجراي تعزيه‌اي گرد آورده يا مي‌نگارد و پيش از آغاز تعزيه ميان شبيه‌خوان‌ها پخش مي‌کند. گاهي به تعزيه‌نامه، «نسخه» هم مي‌گويند.
جايگاه لباس در تعزيه
اين نمايش نوعي نمايش مذهبي و سنتي ايراني-شيعي و بيشتر دربارهٔ کشته‌شدن حسين بن علي و مصائب اهل بيت است. براي آنکه تعزيه‌خوان به نقشي که برعهده گرفته بيشتر شبيه شود، انتخاب نوع لباس و وسايل و ابزار مناسب اهميت ويژه‌اي داشت. از مجموع پوشش تعزيه‌خوانان مي‌توان دريافت که لباس اوليا سبز و سياه و گاه سفيد، و لباس اشقيا سرخ بوده است.
با آنکه تعزيه‌خواني در اکثر نقاط ايران رواج داشت، نواحي شمالي کشور به سبب آنکه مأمن سادات و شيعيان به ويژه در سده‌هاي نخست هجري بوده است، از مراکز اصلي تعزيه به شمار مي‌رفت. به‌طور کلي تعزيه‌خواني در قسمت مرکزي مازندران، کوهپايه‌هاي جنوبي البرز در استانهاي سمنان و تهران و همچنين نواحي مرکزي ايران از رواج و اهميت بيشتري برخوردار بوده است.
بعضي از خانواده‌ها به صورت موروثي کار تعزيه‌خواني را دنبال مي‌کردند و گاه کل يک گروه تعزيه‌خوان از اعضاي يک خانواده بودند.
از آنجا که معمولاً تماشاچيان تعزيه پس از پايان آن، مبالغي را به عنوان نذر به تعزيه‌خوانان هديه مي‌کرده‌اند، تعزيه‌خواني، به نوعي، جنبه نيمه‌حرفه‌اي پيدا کرده بود، هر چند که اين کار معمولاً حرفه اصلي کسي محسوب نمي‌شد. مرسوم بود که تماشاچيان معتقد تعزيه به لباسها يا ابزار شبيه‌هاي ائمه و اوليا تبرک بجويند؛ مثلا مقداري از آب تشتي که شبيه حضرت عباس عليه‌السلام دست در آن کرده بود، در ظرفي ريخته و به تبرک مي‌بردند.
ساخت و فروش وسايل تعزيه نيز در ايران رايج بوده و بازارچه‌هايي بدين منظور وجود داشته است، مرکز فروش اين وسايل در تهران امروز، بازارچه‌اي در جلوخان مسجد امام خميني(ره) است. تعزيه به واقع با پوست و خون مردم ايران آميخته شده است. اين آميختگي چيزي جز ارادت اين مردم به سرور و سالار شهيدان حضرت اباعبدالله الحسين (ع) نيست. مردم ايران تعزيه را با جان خود آميخته‌اند.
اين هنر والاي ايراني در نظر مردم اين سرزمين به خاطر هنر بودنش وجهه ندارد، بلکه نام حسين ابن علي(ع) به آن آبرو و اعتبار بخشيده است.
جايگاه لباس در تعزيه
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۶۰۴۳۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نیروی دریایی ارتش هیات پژوهشی به قطب جنوب اعزام می‌کند
امیر دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش در آیین بازدید دانشجویان دانشگاه‌های افسری ارتش از دستاوردهای این نیرو در بندر امام خمینی (ره) ماهشهر در قالب بیست و ششمین دوره هیئت معارف جنگ شهید سپهبد علی صیاد شیرازی، ضمن اشاره به نقش نیروی دریایی ارتش در تأمین امنیت دریایی و اقتصادی کشور در دوران ۸ سال دفاع مقدس، گفت: به سبب بروز شرایط جنگی در کشور، مدیریت زنجیره اقتصادی از طریق بنادر و سواحل جنوبی صورت می‌گرفت که در همین راستا نیروی دریایی ارتش، به منظور مراقبت و حراست از امنیت اقتصادی و نظامی خلیج فارس، به اسکورت و هدایت کشتی‌های باری، نفت‌کش و مسافری، به عنوان مأموریت ذاتی خود مبادرت می‌ورزید.
وی افزود: از آنجا که نیروی دریایی رژیم بعث عراق، توسط نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران و همراهی نیروی هوایی و هوانیروز، در کوتاه‌ترین زمان ممکن از عرصه معادلات جنگی خلیج فارس حذف شد، بازدارندگی کشور در طی سال‌های متمادی دفاع مقدس در سطح دریا و خلیج فارس به بالاترین حد خود رسید و تا به امروز نیز این حد از توان رزمی و نمایش قدرت ادامه دارد.
به گزارش ایرنا، دریادار ایرانی با اشاره به دلایل حضور دانشجویان دانشگاه‌های افسری ارتش در دوره هیات جنگ شهید صیاد شیرازی، تصریح کرد: در راستای تداوم بخشیدن به آموزش‌های ارائه‌شده در کلاس‌های دانشگاه‌های افسری و نیز تعمیق آموخته‌ها و مشاهده عینی و بلاواسطه رزمایش‌ها و صحنه‌های نبرد، کلاس‌های هیئت معارف جنگ با حضور دانشجویان دانشگاه‌های افسری در استان خوزستان برگزار شده‌است.
وی ادامه داد: نمایش و تمرین انسجام و تعامل میان نیروهای مسلح، به ویژه میان هر چهار نیروی ارتش جمهوری اسلامی ایران، فرهنگ‌سازی و ترویج جلوه‌های ایثار و تلاش و نمایش تأثیر نیروی دریای ارتش در عرصه بین‌المللی، حوزه روابط بین‌الملل، اقتصاد و سیاست جهانی، از اهداف مدنظر در برپایی چنین دورهای بوده است.
فرمانده نیروی دریایی ارتش با اشاره به دو نعمت ولایت و جوانان، تأکید کرد: برخورداری از وجود با برکت ولایت فقیه و بهره‌مندی از جوانان کوشا، پویا و مبتکر که با استفاده از آخرین دانش‌ها و حرکت در لبه‌ی فناوری‌های جهانی و بهروز، در حال خلق حماسه‌های متعددی در سطح نیروهای چهارگانه ارتش هستند، دو نعمت الهی هستند که آمادگی کشور برای مقابله با هرگونه تهدیدی را تضمین کرده و از منافع ملی کشور در تمامی کانون‌های راهبردی پاسداری می‌کنند.
وی افزود: ارتش در تمامی نقاط و کانون‌های راهبردی و اثربخش خود، با تمرکز بر حداکثر بازدارندگی، آماده حضور و مشارکت در تمامی رزمایش‌های مرکب در اقیانوس‌های آرام و اطلس بوده و در همین راستا، قرار است تا نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، هیاتی علمی- پژوهشی را برای تحقیقات علمی بیشتر، با آمادگی صد درصدی به قطب جنوب اعزام کند.
دریادار ایرانی در پایان در خصوص چگونگی مقابله با تهدیدات بیگانگان، خاطرنشان کرد: طبعاً پاسخ تمامی نیروهای چهارگانه ارتش، عدم پذیرش هرگونه تهدیدی علیه تمامیت ارضی و منافع ملی و کانون‌های راهبردی کشور است؛ به همین دلیل نیروی دریایی ارتش به عنوان دست بلند نظام اسلامی در عمق دریاها و کرانه‌های دوردست، با تمام توان، از منافع کشور محافظت و پشتیبانی می‌کند.
کانال عصر ایران در تلگرام
رضا زرندی رییس کل دادگستری استان خراسان رضوی شد